Menis Koumandaréas – Mevrouw Koula en De Kapsalon

Menis Koumandaréas voert ons in zijn novellen Mevrouw Koula en De Kapsalon niet mee naar de snelle wereld van de geslaagde yup of de ‘bekende Griek’, maar naar de realiteit van de ‘naamloze’ Atheense man of vrouw, bij wie vreugde, verdriet, twijfel, hoop en wanhoop om de voorrang strijden. Met compassie en integriteit beschrijft hij de verwarring waarin zijn ‘helden’ terechtkomen wanneer ze ‘vreemd’ gaan en uit de dagelijkse routine stappen.

In Mevrouw Koula (1978) is Koula de hoofdfiguur die vreemd gaat. Ze is getrouwd met een zakenman van wie ze niet echt houdt, heeft twee dochters en werkt op een belastingkantoor. In de metro (een favoriete plaats van handeling bij deze schrijver) ontmoet ze een eenentwintigjarige elektronicastudent; tegen wil en dank – maar dat toch ook weer niet helemaal – bezwijkt ze voor zijn charmes. De generatiekloof tussen hen wordt steeds duidelijker zichtbaar en haar twijfels over waar ze nu eigenlijk mee bezig is worden steeds groter. Ook mentaal keert ze uiteindelijk terug naar de huiselijke haard, die ze in feite nooit heeft verlaten.

In De Kapsalon (1979) ontmoet de veertiger Menélaos, boekhouder, bij zijn eerste bezoek aan een kapperszaak een volslanke manicure met troebele groene ogen die opgevist lijken uit een lagune. Hij is vanaf de eerste aanblik ‘verkocht’ en zijn bloedeloze lat-relatie met de notarisassistente Litsa staat vanaf dat moment op het tweede plan. Na een ernstige crisis waarin alles verloren lijkt keert hij terug naar de oude situatie.

Ondanks alle verschillen is de overeenkomst tussen deze twee novellen treffend. Koumandaréas zingt daarin zeker niet de lof van de monogame relatie: het is veeleer zo dat hij zijn hoofdfiguren laat belanden in omstandigheden die ze niet aankunnen en van waaruit ze ‘noodgedwongen’ terugkeren naar een situatie die haar schaduwkanten heeft, maar ook haar eigen – nogal fletse – zekerheden. Daarbij geeft hij blijk van een verbluffend inzicht in zowel de mannelijke als de vrouwelijke psyche.

Menis Koumandaréas werd in 1931 geboren in Athene. Hij bekleedde diverse kantoorfuncties voordat hij zich in 1982 uitsluitend op het schrijverschap ging toeleggen. Hij geldt als de vertegenwoordiger bij uitstek van de maatschappelijk-realistische stroming in het Griekse proza. Toch kenmerkt zijn werk, en zeker zijn latere werk, zich tevens door een meer poëtische, melancholieke toon die de teloorgang van de jeugd en de schoonheid bezingt. Bij het lezen van de verhalenbundels en romans van Koumandaréas krijgt de lezer een indringend sfeerbeeld van de omgeving waarin het moderne Griekse stadsleven zich afspeelt.

Menis Koumandaréas, Mevrouw Koula en De kapsalon (twee novellen; vertaling Johan Kwist, 2000, ISBN 90 5693 042 7, 91 p.) [€13,50]