Nikos Davvetas, Het joodse bruidje   Athene – Berlijn – Thessaloníki. Een jonge vrouw op zoek naar gegevens over haar vaders betrokkenheid bij de uitroeiing van de Griekse joden. Met de schilderkunst als voorwendsel, in de schaduw van onbekende slachtoffers, familiespoken en een ongrijpbaar schuldgevoel, probeert zij de subtiele grens te ontdekken tussen het leven dat wij leven en het leven dat wij bedenken. Een roman over wat er spookt in ons verleden. En in Het joodse bruidje gaat het niet alleen om het verleden van collaboratie, jodenvervolging en later ook nog steun aan de kolonelsdictatuur (rond 1970): daardoorheen blijft, bij de verteller, ook het communistisch verleden van zijn eigen familie rondspoken… Nikos Davvetas (Athene 1960) debuteerde in 1981 met een verhaal in het tijdschrift Diagónios van Thessaloníki. Tot 1999 verschenen er zes dichtbundels van zijn hand, waarna hij overging op proza, om te beginnen de verhalenbundelbundel Geschiedenissen van een adempauze (2002). Daarna volgde een losse ’trilogie’, die ook zijn doorbraak betekende: De prooi (2004), Witte handdoek in de ring (2006) en het succesvolle Het joodse bruidje (2009) – romans niet over het verleden, maar over moderne Grieken en hun worsteling mét het verleden. Nikos Davvetas, Het joodse bruidje. Roman, vertaling Hero Hokwerda, Groningen 2012 (uitg. Ta Grammata, reeks Grieks Proza nr. 25), 114 blz. ISBN/EAN 978-90-819370-0-9; prijs: € 16,50....

  Rhea Galanaki STILLE, DIEPE WATEREN. DE SCHAKING VAN TASOULA   Kreta, 1950: liefde tussen Tasoula en Kostas, die op een schaking uitloopt. Of is het andersom: schaking van Tasoula door Kostas, waar liefde en huwelijk van komt? Gegevens Rhea Galanaki, Stille, diepe wateren. De schaking van Tasoula, kroniekroman, vertaling Hero Hokwerda, Groningen 2012 (uitg. Ta Grammata, reeks Grieks Proza nr. 24), 325 blz. ISBN/EAN 978-90-808942-9-7; prijs: € 19,50. klik hier voor de flaptekst...

Rhea Galanaki, Stille, diepe wateren. De schaking van Tasoula Kreta, 1950: liefde tussen Tasoula en Kostas, die op een schaking uitloopt. Of is het andersom: schaking van Tasoula door Kostas, waar liefde en huwelijk van komt? Hoe dan ook, de schaking loopt uit op een strijd tussen ‘schaker’ Kostas en de vader van het meisje, die zijn dochter terug wil. Een strijd op leven en dood tussen twee knappe, sterke mannen, waar heel Griekenland bij betrokken raakt – krijgswet, staat van beleg, bijna een nieuwe burgeroorlog, zelfs de premier en de aartsbisschop moeten zich ermee bemoeien. Een strijd tussen liefde en macht, maar ook tussen twee leefwijzen: van het traditionele platteland, met zijn erecodes en ongeschreven wetten, tegenover de moderne samenleving met haar wetboeken en rechtbanken. Wel gaat die strijd bijna óver het hoofd van het meisje heen: de jonge Tasoula voelt zich tussen haar twee loyaliteiten gespleten tot op het bot en maakt uiteindelijk haar dramatische keuze – haar eigen keuze? En dan is er de strijd tussen ‘wat er gebeurd is’ (de eigenlijke geschiedenis) en hoe men dat heeft waargenomen of zich herinnert (veel geschiedenissen over dezelfde geschiedenis). En uiteindelijk zelfs hoe men zich het gebeurde wil herinneren, want Stille, diepe wateren is ook een studie van het geheugen, van verdringing. Een kroniek-roman heet dit boek: kroniek van de schaking als waar gebeurd verhaal, en roman van een liefde die geen kans krijgt, van een ‘rouw-hartstocht’, van een strijd tussen twee mannen, twee mentaliteiten, twee lezingen, tussen liefde en macht, spreken en zwijgen, feiten en herinnering. Na verschijning, in 2006, stond Stille,diepe wateren maandenlang in de Griekse toptienlijsten en kreeg het de lezersprijs van televisiezender Sky en het Grieks Centrum voor het Boek. Rhea Galanaki (1947, Heraklion op Kreta, zelf ooit geschaakt) is ook de auteur van de roman Het leven van Ismaïl Ferik Pasja (in 1998 als nr. 14 in Grieks Proza verschenen). Rhea Galanaki, Stille, diepe wateren. De schaking van Tasoula, kroniekroman, vertaling Hero Hokwerda, Groningen 2012 (uitg. Ta Grammata, reeks Grieks Proza nr. 24), 325 blz. ISBN/EAN 978-90-808942-9-7; prijs: € 19,50.  ...

Nikos Kazantzakis — Ascetica en Symposium Nikos Kazantzakis (1883, Iráklio — 1957, Freiburg) was een schrijver met een enorme en veelsoortige productie: toneelstukken, romans, dichtwerken, reisverslagen, een autobiografie, artikelen en studies, talrijke brieven, en ook vertalingen. Het bekendst is hij geworden door zijn romans (en verfilmingen daarvan!): Leven en werken van Aléxis Zorbás (1946, ‘Zorba de Griek’), Christus wordt weer gekruisigd (1948), Kapitein Michalis (1950) en De laatste verzoeking (1954, verfilmd in 1988: ‘The last temptation’). Ook in Nederlandse uitgave, doorgaans vertaald uit het Frans of Duits, haalden deze romans in de jaren vijftig en zestig soms reusachtige oplagen. Kazantzakis schreef al zijn werk vanuit weldoordachte ideeën over de bestemming van de mens en van de wereld. Zijn visie daarop heeft hij expliciet uiteengezet in zijn sleutelwerk Ascetica. De redders van God, en ook in Symposium. De Ascetica is een wijsgerig en godsdienstig/mystiek werk, waarin Kazantzakis zijn theorie over ontstaan en doel van de wereld en de mens en over de redding van de mens uiteen wilde zetten. Hij was ervan overtuigd dat de traditionele christelijke dogmatiek geen bevredigende antwoorden meer gaf op de vraag naar de zin van het bestaan en hij zocht naar een vervangende theorie. Tot aan zijn levenseinde beschouwde Kazantzakis Ascetica, geschreven in de jaren twintig, als zijn belangrijkste geschrift, als zijn definitieve ‘credo’, ja, als de sleutel tot een goed begrip van al zijn andere literaire werk. Symposium dateert uit dezelfde periode en is onvoltooid gebleven (het verscheen postuum in 1971). Toch is ook het meer poëtische Symposium boeiend om te lezen naast het meer beschouwelijke Ascetica. Dezelfde elementen van Kazantzakis’ denkwereld zijn erin terug te vinden: zijn eeuwige poging om — in een levensbeschouwing zonder traditionele God die buiten de individuele mens bestaat — toch tot een positief engagement te geraken, tot handelen. Meer over beide werken in de inleiding bij de huidige uitgave. Inleiding en vertaling zijn van de hand van Bert Groen (destijds Instituut voor Oosters Christendom te Nijmegen) en Hero Hokwerda (destijds Instituut voor Nieuwgrieks en Byzantinologie te Groningen). Van Kazantzakis verscheen in Grieks Proza tevens Verantwoording aan El Greco (zie Grieks Proza nr. 11), waarin de schrijver terugkijkt op zijn leven van strijd en ontwikkeling; veel elementen uit Ascetica en Symposium kan men in deze ‘spirituele autobiografie’ uit het eind van zijn leven terugvinden. Nikos Kazantzakis, Ascetica. De redders van God en Symposium (inleiding en vertaling Bert Groen en Hero Hokwerda, 1997, ISBN 90 5693 017 6, 87 p.) [€13,50] bit.ly/gproza12...

Aléxandros Papadiamandis – De moordenares De moordenares gaat over een oude vrouw die ‘uit mededogen’ kleine meisjes vermoordt, om hunzelf en hun gezinnen het lot te besparen dat hun te wachten staat… Een ‘sociale roman’ heeft de schrijver zijn boek genoemd, en inderdaad geeft De moordenares een schrijnend beeld van de omstandigheden op een afgelegen Grieks eiland in het midden van de vorige eeuw, en dan vooral van de omstandigheden waarin vrouwen leefden in die tijd. Maar er is meer. Het lijkt de schrijver vooral te gaan om de psychologie van zijn hoofdpersoon en om de vraag naar goed en kwaad: hoe deze in de gespleten persoonlijkheid van Frankoyannoú door elkaar heen gaan lopen en hoe zij zo tot haar daden komt. Daardoor spreekt dit klassieke werk uit de Nieuwgriekse letterkunde van rond de eeuwwisseling nog steeds tot de moderne lezer. Aléxandros Papadiamandis werd in 1851 geboren op het Sporadeneiland Skiathos (Midden-Griekenland) in een streng godsdienstig milieu; zijn vader was geestelijke, en zelf zong hij zijn hele leven door vaak als voorzanger in de kerk. In Athene studeerde hij enige tijd Griekse taal- en letterkunde, maar al spoedig ging hij zich aan het schrijverschap wijden: na enige poëzie vooral proza, en ook vertalingen. Na enkele historische romans schreef hij tussen 1885 en 1911, het jaar van zijn dood, zo’n tweehonderd verhalen (dikwijls impressies, mijmeringen, kronieken), waaraan hij zijn eigenlijke faam te danken heeft. Afgezien van een aantal ‘Atheense’ verhalen, spelen zij zich grotendeels af op zijn geliefde Skiathos, waarheen hij dikwijls voor weken of maanden terugkeerde; de laatste drie jaar van zijn leven bracht hij daar ook door. Zijn roman De moordenares verscheen in 1903 als feuilleton. Meer over de schrijver en zijn werk in het nawoord van de uitgave. Aléxandros Papadiamandis, De moordenares (roman; vertaling en nawoord Hero Hokwerda, 1996, ISBN 90 5693 008 7, 88 p.) [€13,50]...